สุขภาพของแม่และลูก มีองค์ประกอบหลายอย่าง คือ ตัวแม่เอง ครอบครัว และที่จะลืมไม่ได้ คือ “พ่อ”
“พ่อ” เป็นผู้ที่มีบทบาทและมีความสำคัญอย่างมาก ตั้งแต่ร่วมวางแผนการตั้งครรภ์ร่วมกับแม่ ให้กำลังใจให้ความรักและความเอาใจใส่ เอื้ออาทร เพื่อให้แม่มีความสุขกับการตั้งครรภ์และการคลอด
- เมื่อคุณพ่อรู้หรือสงสัยว่า ภรรยาตั้งครรภ์ ควรรีบพาไปพบแพทย์เพื่อยืนยันว่า ตั้งครรภ์จริง
- คุณพ่อเองก็ต้องเตรียมตัว เตรียมใจ เตรียมภายให้ดีที่สุด วางแผนการดูแลแม่และทารก
- เลือกโรงพยาบาลที่ต้องการให้ไปฝากครรภ์และคลอด พาไปฝากครรภ์อย่างสม่ำเสมอ เพื่อให้ได้รับการดูแลจากบุคลากรทางการแพทย์อย่างถูกต้องและใกล้ชิด
- คุณพ่อสามารถร่วมมีบทบาทได้ตั้งแต่ระยะที่เริ่มตั้งครรภ์จนกระทั่งคลอด ทั้งนี้แล้วแต่ว่าเป็นช่วงใดของการตั้งครรภ์
ข้อมูล ความรู้ หรือกิจกรรมต่าง ๆ ที่คุณพ่อควรรู้หรือฝึกปฏิบัติไว้ ขณะที่คุณแม่ตั้งครรภ์ มีเรื่องต่าง ๆ ได้แก่
หลังคลอดคุณพ่อควรช่วยเหลือคุณแม่หลังคลอด
- วางแผนเรื่องการเลี้ยงลูกให้นมลูก
- วางแผนเกี่ยวกับการคุมกำเนิด
- คอยดูแลและให้ความช่วยเหลือแม่ เวลาให้นมลูก เน้นการส่งเสริมการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ที่ดีที่สุด
- ช่วยอุ้มลูก อาบน้ำและเปลี่ยนผ้าอ้อม
- ช่วยเหลืองานบ้านเล็ก ๆ น้อย ๆ
คุณพ่อ คือ ผู้ช่วยเหลือมือหนึ่งของคุณแม่
ขณะที่คุณแม่ง่วนอยู่กับการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่นั้น “พ่อ คือ ผู้ช่วยมือหนึ่ง” พ่อ คือ ผู้ที่ให้กำลังใจและสนับสนุนให้แม่สามารถเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ได้สำเร็จ การศึกษาที่แสดงให้เห็นว่า ทัศนคติของพ่อเป็นปัจจัยสำคัญที่สุดสำหรับแม่ตั้งแต่เริ่มต้นเลี้ยงลูกด้วยนมแม่และการให้นมลูกอย่างต่อเนื่อง
วิธีหนึ่งที่คุณพ่อจะช่วยได้ดี คือ สนับสนุนการตัดสินใจของแม่ที่เลือกเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ ดังนั้น พ่อจึงควรหาโอกาสเรียนรู้ไปกับแม่ในช่วงตั้งครรภ์ เช่น ไปเป็นเพื่อนในขณะฝากครรภ์และเข้ารับการอบรมเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ หรือความรู้จากหนังสือเมื่อใดที่มีบุคคลอื่นมาบั่นทอนความรู้สึกของแม่ที่กำลังเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ คุณพ่อก็สามารถช่วยปกป้องโดยชี้แจงข้อมูลที่ถูกต้องแก่บุคคลเหล่านั้น
คุณพ่อเป็นผู้มีบทบาทที่สำคัญไม่น้อยกว่าการให้นมลูกโดยการ เป็น “ครู” เป็นต้นแบบที่ดีของลูก ลูกจะได้รับการอบรมบ่มนิสัยจากพ่อ ความรักและความใกล้ชิดของพ่อ สร้างความผูกพันธ์ระหว่างพ่อ – ลูกประสานเป็นหนึ่งเดียวกับแม่ พ่อควรช่วยแบ่งเบาภาระงานบ้านบางอย่างที่สามารถทำได้ เช่น เปลี่ยนผ้าอ้อม อาบน้ำ อุ้มลูก การเล่นกับลูก การเล่านิทานให้ลูกฟัง การกระทำตนให้เป็นตัวอย่างที่ดีสำหรับลูก จัดหาและทำความสะอาดเสื้อผ้า ของใช้ลูก การสังเกตอาการผิดปกติของลูก การดูแลเมื่อลูกเจ็บป่วย การนำไปรับวัคซีนตามกำหนดเวลา
การดูแลสุขภาพจิตหญิงหลังคลอด
การช่วยเหลือด้านจิตใจของสามีและบุคคลในครอบครัวต่อหญิงหลังคลอด ประกอบด้วย
- การช่วยเหลือกิจวัตรประจำวัน
- การช่วยเหลือเวลาแม่ให้นมลูก
- การช่วยเหลือดูเด็ก ดูแลลูกเวลาลูกร้อง
- การพูด การเอาใจใส่ การเอื้ออาทร
- การให้กำลังใจโดยการพูดและการกระทำ
- การช่วยเหลือทำงานบ้าน
- การช่วยผ่อนคลายความเครียด