Vitamin C (Ascorbic acid) พบมากในผักและผลไม้ ละลายน้ำได้ดี คงตัวในอากาศและแสงสว่าง ทนกรด แต่สลายตัวในด่าง ในความร้อนและในที่ที่มีออกซิเจน จำเป็นสำหรับการเผาผลาญอาหาร การสร้างเนื้อเยื่อและความแข็งแรงของเส้นโลหิต การสังเคราะห์ Collagen, Carnitine ของระบบภูมิคุ้มกันการทำงานของ WBC Macrophage, immune response, wound healing, allergic reaction ดูดซึมได้ดีที่ลำไส้เล็กส่วนต้น ไม่มีการสะสมในร่างกาย หากได้รับมากเกินจะถูกขับออกทางปัสสาวะ ช่วยควบคุม Oxidation – reduction potential และเป็น Antioxidant ของวิตามิน A E และกรดไขมันอิ่มตัว ช่วยดูดซึมธาตุเหล็ก ช่วยในการสร้าง Collagen, Serotonin และ norepinephrine
ถ้าขาดวิตามินซี จะเกิดมีอาการอ่อนเพลีย เบื่ออาหาร ภูมิต้านทานโรคต่ำ มีเลือดออกตามไรฟัน หรือเรียกว่า โรค “ลักปิดลักเปิด” (Scurvy)
อาการของโรคขาดวิตามิน C
- เบื่ออาหาร ไม่ดูดนม ร้องกวนตลอดเวลา
- เจ็บตามแขนขา
- มีเลือดออกใต้เยื่อหุ้มสมอง เหงือก และผิว
- เด็กนอนแบะขา 2 ข้างคล้ายกบ (frog position)
- ซี่โครงบริเวณรอยต่อกับกระดูกอ่อนเห็นเป็นตุ่ม เรียกว่า Scobutic beads
- อาจมีเลือกออกในอวัยวะต่าง ๆ ถ้าเป็นมากอาจตายได้
การขาดวิตามินซี
การขาดวิตามินซีในเด็กทารก (Infantile scurvy) พบในทารกที่กินนมวัวที่มีวิตามินซีต่ำ และได้รับอาหารเสริมไม่ถูกต้อง จะติดเชื้อง่าย โตช้า โลหิตจาง เบื่ออาหาร ซีด ร้องกวน เด็กมักจะนอนท่าแบะขาออก 2 ข้าง (Scoebutic position) ถ้าเด็กเริ่มมีฟันจะเห็นเหงือกบวม สีคล้ำ มีเลือดออก
การขาดวิตามินซีในผู้ใหญ่ มีจุดเลือดออกใต้ผิวหนัง ต่อมาจะมีขนาดใหญ่ขึ้น ผิวหนังหยาบ มีตุ่มตามก้นและต้นขา และจะมีอาการเหงือกบวม มีเลือดออก
การรักษาการขาดวิตามิน C
ให้รับประทานวิตามินซี 100 มก. รับประทานหรือฉีดวันละ 3 ครั้ง นาน 5 วัน จากนั้นให้ 100 มก. ต่อวันจนกว่าจะหาย
แหล่งของวิตามินซี ได้แก่ ผักและผลไม้สด ไม่ควรผ่านความร้อน เพราะความร้อนจะทำลายวิตามินซี