1. การปฏิบัติตัวคุณแม่คลอดธรรมชาติ
   • หลังคลอดใหม่จะมีเลือด หรือน้ำคาวปลาไหลเวียนเหมือนประจำเดือนจะค่อย ๆ จางลง และหมดภายใน 3 สัปดาห์ ไม่ควรกินยาขับน้ำคาวปลาหรือยาดองเหล้า เพราะจะทำให้ตกเลือดหลังคลอด
   • ทำความสะอาดแผลฝีเย็บ เหมือนอาบน้ำ ฟอกสบู่ตามปกติ เปลี่ยนผ้าอนามัยบ่อย ๆ ทุกครั้งที่ชุ่ม หรือเปลี่ยนทุก 4 ชั่วโมง
   • ขมิบช่องคลอด หรือฝีเย็บทุกวัน อย่างน้อยวันละ 100 ครั้ง จะช่วยให้แผลหายเร็ว และช่องคลอดกระชับ
   • ให้ลูกดูดนมแม่อย่างเดียว อย่างน้อย 6 เดือน โดยไม่ต้องให้น้ำ หรือนมผสม ช่วยให้เด็กแข็งแรง ฉลาด มีภูมิต้านทานโรค
   • ควรไปตรวจหลังคลอดเมื่อครบกำหนดนัดเพื่อตรวจดูแผลฝีเย็บ และตรวจมะเร็งปากมดลูกก่อนมีเพศสัมพันธ์ และวางแผนคุมกำเนิด
2. การปฏิบัติตัวคุณแม่ผ่าตัดคลอดลูก
   • ห้ามแผลถูกน้ำ 7 วันหลังผ่าตัด เพราะจะทำให้แผลแยก ติดเชื้อ
   • พยายามลุกเดินบ่อย ๆ ค่อย ๆ ลุกนั่ง ยืนเดิน อาการปวดแผลจะค่อย ๆ ทุเลา
   • งดอยู่ไฟ จนกว่าจะครบ 1 เดือน เพราะอาจทำให้แผลแยกได้
   • งดกินยาขับน้ำคาวปลา ยาดองเหล้า เพราะอาจทำให้ตกเลือดหลังคลอดได้

อาการผิดปกติมารดาหลังคลอดที่ควรมาพบแพทย์

1. มีเลือดสด ๆ ออกทางช่องคลอด
2. น้ำคาวปลามีกลิ่นเหม็นผิดปกติ
3. แผลฝีเย็บ หรือแผลผ่าตัดเจ็บมากขึ้นเป็นหนองอักเสบบวมแดงหรือแยก
4. มีไข้สูงหรือหนาวสั่น
5. ปวดศีรษะรุนแรงตาพร่ามัว
6. ปวดเต้านมมาก ลูกดูดนมแล้วไม่ดีขึ้น เต้านม อักเสบ บวม แดง
7. ปัสสาวะแสบขัดขุ่น
8. ปวดท้องอย่างรุนแรง โดยไม่สัมพันธ์กับอาหาร

อาการผิดปกติของทารกที่ควรมาพบแพทย์

1. ตัวเหลือง
2. สะดือมีกลิ่นเหม็นมีเลือดออก มีหนอง
3. ทารกซึม ไม่ดูดนม
4. อาเจียนพุ่งทุกครั้งที่กินนม
5. อุจจาระเหลวปนน้ำ หรือมีมูกเลือดปน
6. ท้องอืดร่วมกับซึมและอาเจียน
7. ปากเป็นฝ้าขาว เช็ดไม่ออก หรือหลังเช็ดมีเลือดออกและเป็นมาก
8. หูมีน้ำไหลออกมา บวมแดง
9. มีไข้
10. ชัก
11. เขียวขณะกินนม มีอาการเหนื่อยหอบและรอบปากเขียวคล้ำ
12. ตาอักเสบ มีขี้ตาสีเหลืองหรือเขียว

การปฏิบัติตัวหลังฉีดวัคซีนในเด็ก

การฉีดวัคซีนในเด็กเป็นการกระตุ้นให้ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันของตัวเอง อาจมีอาการข้างเคียงบางอย่างเกิดขึ้นได้ ตัวอย่างเช่น

• ตุ่มหนอง มักเกิดจากการฉีดวัคซีน BCG ที่ฉีดบริเวณไหล่ซ้ายตอนแรกตลอด พบหลังฉีดประมาณ 3 – 4 สัปดาห์ให้ใช้สำลีสะอาดชุบน้ำต้มสุกเช็ด ห้ามบ่งหนอง
• ปวด บวม แดง ร้อน บริเวณที่ฉีดอาจให้ยาแก้ปวด และใช้ผ้าชุบน้ำเย็นประคบ
• ไข้ตัวร้อน มักเกิดหลังได้รับวัคซีนคอตีบ บาดทะยัก ไอกรน ที่ฉีดตอนอายุ 2, 4, 6 เดือน 1 ขวบครึ่ง และ 4 ขวบ อาการจะเป็น 1 – 2 วัน และจะหายไปเอง
• ไข้ มีน้ำมูก มีผื่น และไอ อาจจะพบหลังจากฉีดวัคซีนหัดเยอรมัน หัด คางทูม ประมาณ 1 สัปดาห์ โดยมากอาการมักจะไม่รุนแรง