ยาเม็ดคุมกำเนิด “แบบฉุกเฉิน” เป็นยาเม็ดคุมกำเนิดที่ใช้ป้องกันการตั้งครรภ์ หลังจากมีเพศสัมพันธ์ โดยไม่ได้ป้องกันการตั้งครรภ์ สตรีสามารถเลือกใช้ยาคุมกำเนิดแบบฉุกเฉินได้ 2 แบบ ดังนี้

ชนิดฮอร์โมนเดี่ยว

เป็นยาที่ผลิตขึ้นเพื่อการคุมกำเนิดฉุกเฉินโดยเฉพาะหาซื้อได้ง่ายตามร้านขายยาทั่วไปในท้องตลาด ยา 1 แผง จะมีจำนวน เม็ดยา 2 เม็ด เป็นยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดที่มีแต่ฮอร์โมนโปรเจสโตเจนแต่เพียงอย่างเดียวในปริมาณสูงถึง 750 ไมโครกรัม หรือ 0.75 มิลลิกรัม

วิธีการกินยาเม็ดคุมกำเนิด “แบบฉุกเฉิน”

กินครั้งแรก 1 เม็ด ทันทีที่สะดวกแต่ต้องไม่เกิน 72 ชั่วโมง หลังจากมีเพศสัมพันธ์ที่ไม่ได้ป้องกันการตั้งครรภ์ และ 12 ชั่วโมงต่อมากินครั้งที่ 2 อีก 1 เม็ด

ชนิดฮอร์โมนรวม

เป็นยาเม็ดคุมกำเนิดที่ใช้ในการคุมกำเนิดปกติทั่วไป ชนิดฮอร์โมนรวมเป็นยาเม็ดคุมกำเนิดที่มีส่วนประกอบของฮอร์โมนเอสโตรเจนและโปรเจสโตเจนซึ่งยาเม็ดคุมกำเนิดประเภทนี้ สามารถเลือกใช้ได้ดังนี้

ชนิดที่มีปริมาณฮอร์โมนเอสโตรเจน ขนาดปกติ คือ มีส่วนประกอบของฮอร์โมนเอสโตรเจน 50 ไมโครกรัม หรือ 0.05 มิลลิกรัม

• วิธีกิน กินครั้งแรก 2 เม็ด ทันทีที่สะดวกแต่ต้องไม่เกิน 72 ชั่วโมง หลังจากมีเพศสัมพันธ์ที่ไม่ได้ป้องกันการตั้งครรภ์ และ 12 ชั่วโมงต่อมากินครั้งที่ 2 อีก 2 เม็ด

ชนิดที่มีปริมาณฮอร์โมนเอสโตรเจน ขนาดต่ำ คือ มีส่วนประกอบของฮอร์โมนเอสโตรเจน 30 ไมโครกรัม หรือ 0.03 มิลลิกรัม

• วิธีกิน กินครั้งแรก 4 เม็ด ทันทีที่สะดวกแต่ต้องไม่เกิน 72 ชั่วโมงหลังจากมีเพศสัมพันธ์ที่ไม่ได้ป้องกันการตั้งครรภ์ และ 12 ชั่วโมงต่อมากินครั้งที่ 2 อีก 4 เม็ด

เมื่อสตรีกินยาเม็ดคุมกำเนิดแบบฉุกเฉิน อาจจะมีอาการข้างเคียงเหล่านี้เกิดขึ้น

• อาการคลื่นไส้ เป็นอาการข้างเคียงที่พบได้บ่ยกับผู้ที่กินยานี้ บางรายอาจมีอาการอาเจียนด้วย ดังนั้น ควรกินยาพร้อมอาหาร หรือก่อนเข้านอน
• บางราย อาจมีเลือดออกกะปริดกะปรอยได้

ข้อควรระวังในการกินยาเม็ดคุมกำเนิด

สำหรับสตรีที่มีอาการอาเจียนเกิดขึ้นภายใน 72 ชั่วโมง หลังกินยา ควรกินซ้ำอีก 1 ชุด จึงจะป้องกันการตั้งครรภ์ได้

ยาเม็ดคุมกำเนิดแบบฉุกเฉินเหมาะสำหรับสตรีที่…

• มีเพศสัมพันธ์โดยไม่ได้มีการป้องกันการตั้งครรภ์
• สตรีถูกข่มขืน
• ใช้เสริมกับวิธีคุมกำเนิดที่ใช้ปกติแต่เกิดปัญหา เช่น
  • ถุงยางอนามัยฉีกขาด หรือเลื่อนหลุด
  • กะระยะปลอดภัยสำหรับการร่วมเพศผิดพลาด
  • ห่วงอนามัยหลุด เป็นต้น

ข้อห้ามใช้ยาเม็ดคุมกำเนิด

ข้อห้ามในการใช้ยาเม็ดคุมกำเนิดแบบฉุกเฉิน คือ “การตั้งครรภ์” หากสตรีตั้งครรภ์อยู่แล้ว ยานี้จะไม่มีผลยับยั้งการตั้งครรภ์ หรือทำให้เกิดการแท้งได้

ข้อควรจำในการใช้ยาเม็ดคุมกำเนิด

• สตรีไม่ควรกินยาเม็ดคุมกำเนิดแบบฉุกเฉินเป็นประจำ เพราะจะมีโอกาสตั้งครรภ์ได้ เนื่องจาก วิธีนี้มีประสิทธิภาพในการป้องกันการตั้งครรภ์ต่ำกว่าวิธีคุมกำเนิดแบบปกติทั่ว ๆ ไป
• คู่สมรสที่มีกิจกรรมทางเพศเป็นประจำ ควรใช้วิธีคุมกำเนิดปกติทั่วไป เช่น ยาเม็ดคุมกำเนิด ยาฉีดคุมกำเนิด ห่วงอนามัย ยาฝังคุมกำเนิด ถุงยางอนามัย เป็นต้น
• ในกรณีที่มีเพศสัมพันธ์อีกเมื่อใดก็ตามหลังจากที่ได้กินยาไปแล้ว จำเป็นต้องกินซ้ำอีก เพราะยาที่กินไปแล้วไม่สามารถป้องกันการตั้งครรภ์จากการมีเพศสัมพันธ์ครั้งใหม่ได้