โหราศาสตร์ คือ การนำข้อมูลที่ได้รวบรวมจดบันทึกเป็นหลักสถิติ หรือการให้นิยามความหมายสัญลักษณ์ของดวงดาว นิยามความหมายของไพ่พยากรณ์ มาตีความหมายเป็นวงกว้างเพื่อใช้คาดการณ์เหตุการณ์ที่ต้องการรับรู้ ผ่านวิธีการทำนายในรูปแบบต่าง ๆ เช่น การคำนวณด้วยตัวเลข การสุ่มไพ่ ซึ่งอาจจะไม่ตรงตามหลักความจริง หรือวิเคราะห์ทางวิทยาศาสตร์ได้ เพียงผู้รับฟังเกิดความพึงพอใจ[i]
โหราศาสตร์ หรือ หมอดู เป็นเหมือนอาชีพที่คอยให้คำแนะนำและให้คำปรึกษาให้กับผู้มาใช้บริการดูดวงชะตา ตรวจสอบฤกษ์มงคล โดยการใช้หลักโหราศาสตร์พยากรณ์มาช่วยเป็นแนวทางคำทำนาย รวมถึงการใช้หลักจิตวิทยาในการวิเคราะห์ผู้ที่มาใช้บริการดูดวงชะตา โหราพยากรณ์หรือหมอดู สามารถรับรู้ได้ว่า ผู้ที่เข้ามาใช้บริการส่วนมากล้วนแต่มีปัญหาในชีวิตประจำวันที่ต้องพบเจอ ซึ่งอาจจะเป็นในเรื่องการงาน การเงิน ความรัก โดยมองหาแนวทางในการหลุดพ้นปัญหาที่ตนเองพบเจอ จึงเลือกเข้ามาใช้บริการดูดวงเพื่อเสริมสร้างความมั่นใจให้กับตนเองก่อนตัดสินใจ ผู้ใช้บริการดูดวงต้องการใครสักคนที่รับฟังปัญหาตนเองและอยากได้คำปลอบใจในทางบวกเพื่อให้ตนเองมีความเชื่อมั่นมากขึ้น หากไม่ประสบปัญหาคงไม่มาใช้บริการดูดวง โหราพยากรณ์ หรือหมอดู จึงรู้ดีว่า สิ่งที่ผู้มาใช้บริการต้องการฟัง คือ เรื่องที่สื่อไปแนวทางที่บวกเสมอ ถึงแม้จะใช้หลักทางโหราศาสตร์ในการเป็นแนวทางในการอ้างอิง แต่คำทำนายเหมือนเป็นสิ่งยึดเหนี่ยวจิตใจ สร้างความเชื่อมั่น และข้อควรระวังให้กับผู้มาใช้บริการได้[ii]
ผู้พยากรณ์ หรือ หมอดู หมายถึง บุคคลซึ่งเป็นผู้ทำนายโชคชะตาของผู้อื่นที่มีความเชื่อทางโหราศาสตร์ โดยอาศัยการดูด้วยไพ่ยิปซีมาวิเคราะห์ในการทำนายอนาคตการคาดการณ์ความเป็นไปได้ในอนาคต หรือบอกเหตุการณ์ล่วงหน้าที่จะเกิดขึ้นกับบุคคลอื่น[iii]
ผู้ให้ข้อมูลหลักจะสนใจในการใช้บริการศาสตร์พยากรณ์ โดยพิจารณาจากคุณลักษณะของผู้พยากรณ์ หมอดู 2 ลักษณะ ได้แก่ คุณลักษณะด้านการแต่งกาย และคุณลักษณะถิ่นพำนัก
1. คุณลักษณะของผู้พยากรณ์ หมอดูด้านการแต่งกาย
ผู้ให้ข้อมูลหลักจะมีความเชื่อถือของผู้พยากรณ์ โดยพิจารณาจากลักษณะการแต่งกาย ต้องสุภาพมีความสุภาพเรียบร้อยเหมาะสมกับวัยวุฒิ
- ผู้พยากรณ์ หมอดูเพศชาย ผู้ให้ข้อมูลหลักจะพิจารณาความน่าเชื่อถือของผู้พยากรณ์จาก การสวมเสื้อและกางเกงด้วยชุดสีขาว หรือเสื้อ และกางเกงขายาวที่สุภาพเรียบร้อยเหมาะแก่วัยวุฒิ โดยไม่ใส่กางเกงยีนส์ ไม่ใส่เสื้อกล้าม ไม่ใส่เสื้อยืดคอกลม นอกจากนี้ ควรตัดผมให้เรียบร้อย ไม่มีการไว้หนวดเคราให้รุงรัง หน้าตาสะอาดสะอ้าน
- ผู้พยากรณ์ หมอดูเพศหญิง ผู้ให้ข้อมูลหลักจะพิจารณาความน่าเชื่อถือของผู้พยากรณ์จากการสวมเสื้อและกระโปรงสีขาว หรือเสื้อและกางเกงขายาวหรือกระโปรงยาวที่สุภาพเรียบร้อย ไม่แต่งหน้าด้วยเครื่องสำอางที่มีสีสันฉูดฉาด ไม่สวมเครื่องประดับที่มีสีสัน และจำนวนที่มากเกินไป เล็บมือต้องตัดให้สั้น และไม่มีการทาเล็บ
2. คุณลักษณะของผู้พยากรณ์ หมอดู ด้านถิ่นพำนัก
ผู้ให้ข้อมูลหลักนิยมที่จะเดินทางไปหาผู้พยากรณ์ที่มีถิ่นพำนักเป็นหลักแหล่ง ที่มีถิ่นพำนักอาศัยนั้นเป็นระยะเวลานานมากกว่า 2 ปี และเป็นที่รู้จักของชาวบ้านบริเวณนั้น เนื่องจาก ผู้ให้ข้อมูลหลักได้รับข่าวสารที่แตกต่างกันเกี่ยวกับการหลอกลวงของผู้พยากรณ์ผ่านทางสื่อโทรทัศน์ วิทยุและอินเตอร์เน็ต ที่กล่าวถึง ความไม่ปลอดภัย ทั้งชีวิตและทรัพย์สิน และการหลอกลวงให้หลงเชื่อและบริจาครวมทั้งการถูกคุกคามทางเพศ ดังนั้น การที่ผู้พยากรณ์มีถิ่นพำนักที่เป็นหลักแหล่ง และเป็นที่รู้จักของชุมชน จะทำให้ผู้ให้ข้อมูลหลักมีความเชื่อถือ หากเกิดเหตุการณ์ที่ไม่คาดคิด ก็สามารถติดตามค้นหาตัวผู้พยากรณ์ได้ง่าย[iv]
[i] พิมพ์มาดา ธนวัฒน์ไชยกุล. (2565). ปัจจัยของผู้บริโภคที่ส่งผลต่อการเลือกดูดวงบนช่องทางออนไลน์ (YOUTUBE). ภาคนิพนธ์การจัดการมหาบัณฑิต, วิทยาลัยการจัดการ มหาวิทยาลัยมหิดล.
[ii] พิมพ์มาดา ธนวัฒน์ไชยกุล. (2565). ปัจจัยของผู้บริโภคที่ส่งผลต่อการเลือกดูดวงบนช่องทางออนไลน์ (YOUTUBE). ภาคนิพนธ์การจัดการมหาบัณฑิต, วิทยาลัยการจัดการ มหาวิทยาลัยมหิดล.
[iii] สุดถนอม เอี่ยมละออ. (2558). การศึกษาวิธีการดำเนินธุรกิจและปัจจัยความเชื่อทางด้านโหราศาสตร์ประเภทไพ่ยิปซีในประเทศไทย. วิทยานิพนธ์บริหารธุรกิจมหาบัณฑิต วิทยาลัยพาณิชยศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา.
[iv] ปริญญา นาคปฐม และพิทักษ์ ศิริวงศ์. (2560). รูปแบบและพฤติกรรมในการใช้ศาสตร์พยากรณ์ของอาจารย์ในสถาบันอุดมศึกษา. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ ปีที่ 8 ฉบับที่ 1.