ความเชื่อ (Believe) คือ ความรู้สึกนึกคิดภายในจิตใจ ความนับถือ ยอมรับ ศรัทธา มั่นใจ ที่มนุษย์แสดงออกมาต่อสิ่งใดสิ่งหนึ่ง เพื่อใช้เป็นที่ยึดเหนี่ยวจิตใจ อาจจะเป็นสิ่งที่ได้รับการสืบทอดจากครอบครัว หรือเกิดขึ้นจากภายในจิตใจของคนนั้นเอง ไม่จำเป็นต้องหาเหตุผลใด ๆ เพียงแต่สิ่ง ๆ นั่นสามารถสร้างพลังในแง่ดี แง่บวกให้กับผู้นั้นได้[i]
ความเชื่อนั้นไม่ได้เกิดขึ้นจากวิธีวิทยาศาสตร์ ไม่เป็นสิ่งที่พิสูจน์แน่ชัดได้ แต่ความเชื่อเป็นเรื่องของความไว้ใจ ความมั่นใจ เพื่อเป็นที่พึ่งทางจิตใจ ให้แก่มนุษย์ยามที่จิตใจของมนุษย์อ่อนแอลง นอกจากนี้ ความเชื่ออันมีเหตุอันเกิดจากการเชื่อต่อ ๆ กัน และเกิดจากสิ่งที่เรากลัวในจิตใจ ทำให้เราหาเหตุและผลเพื่อมาสนับสนุนสิ่งที่เราเชื่อนั้นให้มาช่วยให้มีพลังมากขึ้น ทำให้เกิดมีอวิชชา เกิดจากความกลัวหรือการนึกคิดจากสิ่งที่ตนจินตนาการขึ้นมา ทั้งนี้ ความเชื่อนั้นเป็นเรื่องของการยึดเหนี่ยวจิตใจของมนุษย์ในยามที่จิตใจอ่อนแอ ซึ่งการมีความเชื่อจะทำให้เกิดพลังทางใจ สร้างสรรค์เกิดความสามัคคี ความเชื่อมั่นและทำให้เกิดปัญญาในการที่จะทำสิ่งต่าง ๆ เมื่อมีปัญหาเพื่อใช้ในการดำรงชีวิตประจำวันอย่างมีความสุข[ii]
ปัจจัยความเชื่อในเรื่องโหราศาสตร์ หมายถึง ความไว้วางใจ การยึดเหนี่ยวจิตใจ โดยใช้โหราศาสตร์ เป็นสิ่งที่ทำให้เกิดพลังทางใจของผู้มาใช้บริการ ซึ่งประกอบด้วย ความเชื่อเรื่องไสยศาสตร์ ความเชื่อถือในดวงและโชคลาง ความเชื่อเรื่องสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ความเชื่อเรื่องการแก้เคล็ดถือเคล็ด และความเชื่อในสิ่งที่เกิดเป็นรูปธรรม[iii]
ศาสตร์ความเชื่อของประเทศไทย
เลขศาสตร์ : วันเดินปีเกิด ลัคนาราศี (การทำนายจากการผูกดวงจากวัน เดือน ปีเกิดรวมถึงเวลาที่เกิดด้วย) ตำราหัตถุศาสตร์
ศาสตร์ความเชื่อของจีน
ฮวงจุ้ย ปีชง นรลักษณ์ศาสตร์ (โหง้วเฮ้ง) ธาตุ (อี๊จิง)
ฮวงจุ้ยนั้นก็คือ ศาสตร์ของ “ลม และ น้ำ” ชาวจีนมีความเชื่อว่า “น้ำก่อลม ลมก่อทรัพย์” ทุกอย่างสัมพันธ์ จริง ๆ แล้วถ้ามองกันดีดี “ฮวงจุ้ย” คือ ศาสตร์ที่ทำให้เราเข้าใจทิศทางของพลังงานต่าง ๆ “ฮวงจุ้ย” คือ หลักในการจัดวางและควบคุมทุก ๆ อย่างรอบ ๆ ตัวเราให้เกิดสมดุลมากที่สุด
“โหง้วเฮ้ง” หรือในภาษาไทยที่เรียกว่า “นรลักษณ์ศาสตร์” เป็นวิชาที่ว่าด้วยการดูลักษณะของบุคคลทั่ว ๆ ไปทุกชนชั้น ทุกวรรณะ โหง้วเฮ้งดี ไม่ได้แปลว่า “สวย” หรือ “หล่อ” ภาษาไทยเรียกวิชานี้ว่า “นรลักษณ์ศาสตร์” ภาษาจีนเรียกว่า “โหง้วเฮ้ง” แปลว่า การพิจารณาดูจากลักษณะ ซึ่งได้แก่
- อวัยวะทั้งห้า ได้แก่ จมูก ปาก คิ้ว หู ตา
- ภูเขาทั้งห้า ได้แก่ หน้าผาก จมูก โหนกแก้มซ้าย โหนกแก้มขวา ปลายคาง
- ห้าสั้น ห้ายาว ได้แก่ ใบหน้า เรือนร่าง ศีรษะ แขน ขา
- ธาตุทั้งห้า ได้แก่ ธาตุทอง ธาตุน้ำ ธาตุไม้ ธาตุไฟ ธาตุดิน
ศาสตร์ความเชื่อของตะวันตก
ไพ่พยากรณ์ศาสตร์ (ยิปซี ทาโร่ ออราเคิล ป๊อก)
ศาสตร์ความเชื่อของพราหมณ์ ฮินดู
การนับถือเทพ
- พระแม่กาลี (มหากาลีเทวี) เทพแห่งการทำลายอุปสรรค ขจัดศัตรู
- เทพีทุรคา (ทุรกาเทวี) เทพีแห่งพละกำลังและการสู้รบ
- พระแม่อุมาเทวี (ปารวตี) เทวีแห่งอำนาจวาสนาและบารมี
- พระลักษมี เทพีแห่งความงาม ความอุดมสมบูรณ์
- พระพิฆเนศวร ถือเป็นเทพแห่งปราชญ์สติปัญญาและความสำเร็จ ประดิษฐานอยู่หน้าอิเซตัน เซ็นทรัลเวิลด์ ทุกตำราได้ให้ความสำคัญกับเทพองค์นี้มาก โดยกล่าวว่า มีฤทธิ์มาก มีความเฉลียวฉลาด มีคุณธรรม คอยช่วยเหลือปกป้องปราบปรามสิ่งชั่วร้าย ทำให้เกิดโชคและมีทรัพย์
- พระลักษมี เทวีผู้ประทานความร่ำรวย บูชาเพื่อขอความร่ำรวย มั่งคั่ง อุดมสมบูรณ์และโชคดีมีลาภ
อย่างไรก็ดี ไม่ว่าจะเป็นการไหว้พระบูชาเทพ ล้วนเป็นอุบายอย่างหนึ่งที่ช่วยให้เรามีสิ่งยึดเหนี่ยวจิตใจอันนำไปสู่การประพฤติดีประพฤติชอบ แต่ควรนับถือหรือบูชาโดยใช้สติและปัญญา มิใช่งมงาย เมื่อจิตแน่วแน่ ปัญญาจะบังเกิด สุดท้ายจิตจะเป็นสุข อันนำไปสู่นิพพาน[iv]
[i] พิมพ์มาดา ธนวัฒน์ไชยกุล. (2565). ปัจจัยของผู้บริโภคที่ส่งผลต่อการเลือกดูดวงบนช่องทางออนไลน์ (YOUTUBE). ภาคนิพนธ์การจัดการมหาบัณฑิต, วิทยาลัยการจัดการ มหาวิทยาลัยมหิดล.
[ii] สุดถนอม เอี่ยมละออ. (2558). การศึกษาวิธีการดำเนินธุรกิจและปัจจัยความเชื่อทางด้านโหราศาสตร์ประเภทไพ่ยิปซีในประเทศไทย. วิทยานิพนธ์บริหารธุรกิจมหาบัณฑิต วิทยาลัยพาณิชยศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา.
[iii] สุดถนอม เอี่ยมละออ. (2558). การศึกษาวิธีการดำเนินธุรกิจและปัจจัยความเชื่อทางด้านโหราศาสตร์ประเภทไพ่ยิปซีในประเทศไทย. วิทยานิพนธ์บริหารธุรกิจมหาบัณฑิต วิทยาลัยพาณิชยศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา.
[iv] สิตานัน แผ้วสมบุญและคณะ. (2560). การศึกษาสร้างสรรค์ภาพยนตร์สันแนวตลกที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับความเชื่อเรื่องการดูดวงของสังคมไทย เรื่อง It’s Not About Luck. ภาคนิพนธ์นวัตกรรมสื่อสารสังคม มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.