พัฒนาการร่างกายว้ยรุ่นเพศชาย
- รูปร่างมีการเปลี่ยนแปลง ร่างกายสูงขึ้น น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น แขนขาเริ่มยาวเก้งก้าง ไหล่กว้าง กล้ามเนื้อเป็นมัด กล้ามเนื้อและกระดูกแข็งแรง สามารถใช้พละกำลังทำงานได้ดี
- ริมฝีปากหนา คางใหญ่ หน้าผากกว้าง ลูกกระเดือกโตเห็นชัดเจน
- เสียงแตก (เสียงแหบห้าว)
- เต้านมอาจโตและเจ็บ (นมแตกพาน)
- มีขนหนวดเคราขึ้นตามร่างกาย หน้าอก รักแร้ แขน ขา หน้าแข้ง และบริเวณอวัยวะเพศ
- อวัยวะเพศโตขึ้น และแข็งตัวเมื่อมีความรู้สึกทางเพศหรือถูกสัมผัส
- บางคนอาจมีสิวขึ้นบริเวณใบหน้า หน้าอก หรือหลัง
- มีความรู้สึกทางเพศแบบผู้ชายทั่วไป
- สำหรับการเปลี่ยนแปลงภายใน ต่อมเพศจะหลั่งฮอร์โมน
พัฒนาการร่างกายวัยรุ่นเพศหญิง
- รูปร่างสูงขึ้น น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น ลักษณะของร่างกายภายนอกดูคล้ายกับผู้ใหญ่มากขึ้น เนื้อจะนิ่ม
- มีหน้าอกขยายใหญ่ เต้านมเจริญเติบโตขึ้น เอวคอด สะโพกผายออกหรือใหญ่ขึ้น ใบหน้าและผิวพรรณเปล่งปลั่ง
- มีน้ำเสียงและท่าทางอ่อนหวาน เสียงจะเล็กแหลม
- ผมเริ่มดกหนาเป็นมัน
- มีไขมันมาพอกตามไหล่ อก แขน ขา และสะโพก ทำให้รูปร่างสมส่วน
- มีขนขึ้นบริเวณอวัยวะเพศ หัวเหน่า และบริเวณรักแร้
- อาจมีสิวขึ้นบริเวณใบหน้า
- อวัยวะเพศโตขึ้น และมีความรู้สึกทางเพศแบบผู้หญิงทั่วไป
- สำหรับการเปลี่ยนแปลงภายในนั้น ต่อมเพศจะหลั่งฮอร์โมน
ฮอร์โมนเพศในวัยรุ่น
ฮอร์โมนจะกระตุ้นอวัยวะเพศ ขึ้นอยู่กับว่าคนนั้นเป็นเพศหญิงหรือเพศชาย ถ้าเป็นเพศหญิงก็มีรังไข่ ฮอร์โมนเพศนี้จะไปกระตุ้นรังไข่ให้หลั่งฮอร์โมนเพศหญิงหรือที่เรียกว่า “ฮอร์โมนเอสโตรเจน” ถ้าเป็นเพศชาย ก็มีอัณฑะ ฮอร์โมนเพศจะไปกระตุ้นให้อัณฑะหลั่งฮอร์โมนเพศชายหรือที่เรียกว่า “ฮอร์โมนเทสโทสเทอโรน” เพราะฉะนั้น ฮอร์โมนเพศ 2 ชนิดนี้ จะกระตุ้นอวัยวะเพศ ซึ่งเป็นรังไข่หรือลูกอัณฑะให้หลั่งฮอร์โมนเพศนั้น ๆ ออกมาอีกทีหนึ่ง ฮอร์โมนทั้งสองก็จะกระตุ้นทั้งร่างกาย คือ ทำให้ร่างกายสูงขึ้น (สำคัญ คือ ส่วนสูงต้องมากกว่าน้ำหนัก) สำหรับการกระตุ้นพัฒนาการทางเพศก็ทำให้แสดงความเป็นเพศชายหรือเพศหญิงชัดขึ้น
การส่งเสริมพัฒนาการวัยรุ่นทางด้านร่างกาย
เมื่อมีการเปลี่ยนแปลงทางร่างกาย พ่อแม่ ผู้ปกครองควรให้คำแนะนำแก่วัยรุ่น
- ทำความเข้าใจกับการทำงานตามธรรมชาติของร่างกายที่เกิดขึ้น เตรียมความพร้อมสำหรับการเปลี่ยนแปลง เช่น การมีประจำเดือน การฝันเปียก ไม่ควรวิตกกังวลจนเกินเหตุ และควรปรึกษาผู้รู้หรือแพทย์เมื่อคิดว่า ผิดปกติ
- กินอาหารให้ครบทุกหมู่และเพียงพอ เพื่อส่งเสริมร่างกายให้แข็งแรงและชดเชยพลังงานที่ร่างกายใช้ไปในการเจริญเติบโตของร่างกาย
- แต่งกายให้เหมาะสมกับบุคลิกของตนเอง โดยเลือกแบบ สี ให้เหมาะสม อาจต้องพรางสัดส่วนที่เปลี่ยนแปลงและยังไม่คงที่
- ออกกำลังกาย เพื่อเสริมพัฒนากล้ามเนื้อที่กำลังมีการเปลี่ยนแปลง โครงสร้างร่างกายที่กำลังคงที่และให้มีสัดส่วนที่สวยงาม นอกจากนี้ ยังจะช่วยพัฒนาความคิดและคุณภาพสมองได้ด้วย เนื่องจาก ในระยะนี้เป็นระยะสุดท้ายที่เนื้อสมองจะเจริญเติบโต ดังนั้น ควรจะช่วยพัฒนาให้มีศักยภาพทางสมองให้สูงที่สุดเท่าที่จะทำได้
- ให้คำแนะนำเกี่ยวกับการรักษาความสะอาดและรักษาสุขภาพของร่างกายอย่างถูกต้อง เพราะมีเหงื่อมาก มีกลิ่นตัว การมีประจำเดือนในวัยรุ่นผู้หญิงและการฝันเปียกในวัยรุ่นผู้ชาย เป็นต้น